Işığın, aydınlatma türü ve koşullarına göre bir rengi vardır. Bu renk farklı ışık kaynaklarında değişiklik gösterir. Kelvin cinsinden tanımlanan ışığın rengi 0 ila 20.000 Kelvin değerine sahip olabilir.
Beyaz olarak tanımlanan ışığın renk sıcaklığı 5500 Kelvin’dir. Bu değerin altındaki ışık kaynakları sarı, turuncu ve kırmızıya doğru kayarlar. Üstündeki ışık kaynakları ise yeşil, mavi ve mora kayarlar.
İnsan gözü toleranslı olduğu için ışık kaynaklarının rengini net olarak ayırt edemez. Örneğin bizim gözümüz için Tungsten lamba ile Floresans arasında fazla bir renk farkı yoktur. Ancak fotoğraf makineleri için durum böyle değildir. Onlar ışık kaynaklarının renklerine insan gözünden daha hassas oldukları için ‘beyaz ayarı’ adı verilen renk düzeltmelerine ihtiyaç duyarlar.
IŞIĞIN RENK SICAKLIĞI DEĞERLERİ
İster gün ışığı, ister flaş isterseniz foresan kullanın bütün ışık kaynaklarının bir renk sıcaklık değeri vardır. Gözümüz bu farklılıkları algılamasa da fotoğraf makineleri bu konuda çok hassastır. Aşağıdaki tabloda bazı ışık kaynaklarının renk sıcaklık değerini Kelvin cinsinden verildiğini görüyorsunuz:
1000-2000 K Mum Işığı
2500-3500 K Tungsten ampul
3000-4000 K Güneşin doğuşu/batışı
4000-5000 K Floresan Lamba Flaş
5000-5500 K Flaş
5000-6500 K Açık havada gün ışığı
6500-8000 K Kapalı gökyüzünde gün ışığı
9000-10000 K Bulutlu havada gün ışığı
Işık kaynaklarının verdiği sıcaklık değerlerini bilmek doğru renklere sahip fotoğraf çekmemize yardımcı olacağından önemlidir. Şimdi biraz da doğru renklere sahip fotoğraf çekme konusuna açıklık getirelim:
BEYAZ AYARI DIGITAL FOTOGRAF MAKİNELERİNDE NASIL DÜZENLENİR?
Günümüzde en pahalısından en ucuzuna kadar bütün diital fotoğraf makinelerinde beyaz ayarı bulunur. Hatta artık kameralı cep telefonlarında bile beyaz ayarı ile ilgili seçenek sunulmaktadır. Türkçe menülü diital fotoğraf makinelerinde Beyaz Ayarı, İngilizce olanlarında ise White Balance olarak bulunan bu seçenek yardımı ile doğru renkler elde etmek mümkün olur. Temel Beyaz Ayarı seçeneklerine gelince:
Otomatik, Tungsten (akkor ampul), Floresan, Gün Işığı, Flaş, Bulut ve Gölge Beyaz Ayarı. Biraz gelişmiş ürünlerde ise ortamdan ölçüm yapmaya yarayan Seçimli (Custom) seçeneği de vardır. Çok gelişmiş (diital SLR gibi) ürünlerde ise doğrudan Kelvin değeri girerek Beyaz Ayarı yapılabilir.
Otomatik (Automatic): Genel olarak her ortamda kullanılabilir. Özellikle tek ışık kaynağı ile aydınlatılan ortamlarda başarılı sonuçlar verir. Ancak karışık aydınlatmalı (gün ışığı + tungsten lamba + foresan lamba gibi) iyi sonuç vermeyebilir. Ayrıca çok sık olmamakla beraber bazı ürünlerde Otomatik mod çok başarılı sonuçlar vermez.
Tungsten: Günlük hayatımızda çok sık kullanılan akkor ampuller 2500-3500 Kelvin civarında bir sıcaklık değerine sahiptirler. Bu tip ampul ile aydınlatılan bir ortamda fotoğraf çektiğinizde turuncu/sarı tonların fotoğrafa hakim olduğunu görürsünüz. Beyaz Ayarı’nın Tungsten modu (ki simgesi ampuldür) bu renk tonunu dengelemek için tercih edilmelidir. Bazen bu sarı/turuncu ton fotoğrafa sıcak bir etki vermek için özel olarak tercih edilebilir. Bu durumda mod Otomatik’te kalabilir.
Floresan (Fluorescent): 4000-5000 Kelvin civarında bir renk sıcaklıkığına sahip olan Floresan lambalar açık yeşil tonlarında bir renge sahiptir. Bu renk (eğer düzgün Beyaz Ayarı yapılmazsa) bütün fotoğrafa yayılabilir. Özellikle ortamı veya konuyu soğuk göstereceğinden Floresan Beyaz Ayarı’nın doğru yapılması gerekir.
Günışığı (Daylight): Açık havalarda yapılan çekimlerde tercih edilir. Yaklaşık 5000-5500 Kelvin değerine sahip olan günışığına göre düzenleme yapılır.
Flaş (Flash): Dahili ya da harici faş kullanıldığında bu cihazların renk sıcaklığı olan 5000-5500 Kelvin civarına göre ayarlama yapmak gerekir. Genelde Otomatik mod flaş kullanırken de başarı ile çalıştığından bu Beyaz Ayarı’nı fazla kullanmak gerekmez.
Bulut (Cloudy): Bulutlu veya kapalı havalarda tercih edilen bu mod çok sıklıkla kullanılmasa da zaman zaman gerekir.
Gölge (Shade): Açık ya da kapalı havalarda bir bina ya da ağaç gölgesinde fotoğraf çekileceği zaman tercih edilir.
Seçimli (Custom): Bu mod her üründe bulunmaz. Sadece orta/ileri seviye fotoğraf makinelerinde mevcutur. Özellikle karma aydınlatmalı ortamlarda mekandan ölçüm yaparak en doğru beyaz ayarını vermeye yarar. Doğru sonuçlar alınması için gerekli bir mod’dur.
Kelvin: Bu mod da sadece ileri seviye modellerde ve diital SLR ürünlerde bulunur. Kullanıcı doğrudan Kelvin değeri girerek fotoğraf çekebilir. Biraz ışık ve renk sıcaklığı bilgisi gerektirdiğinden rastgele kullanılması zordur. Nokta atışı yaparak en doğru sonuçları almakta yardımcı olduğundan çok işe yarar.
Beyaz Ayarı seçeneklerini kullanırken dikkat edilmesi gereken bir nokta var: Aydınlatma koşulları ve ışık kaynakları değiştiğinde Beyaz Ayarı’nın da güncellenmesi gerekmektedir. Yanlış Beyaz Ayarı’nın kullanılması istenmeyen renklerin oluşmasına sebep olabilir. Örneğin Tungsten ayarı seçili iken flaşla fotoğraf çekerseniz mavi tonlarda bir fotoğraf elde edersiniz.
BEYAZ AYARI NEDEN GEREKLİDİR?
Işık fotoğrafı oluşturan temel öğlerden biridir. Aynı zamanda her ışığın bir sıcaklığı yani rengi de vardır. Mavi tonlarında bir ışık fotoğrafa soğukluk katarken sarı tonlarındaki ise sıcaklık katar.
Bu ve benzeri örnekler artırılabildiğinden değişik ışık renklerini bilip onları uygun şekilde kullanmak biz fotoğrafçıların vermek istedikleri mesajları (sevinç, hüzün, mutluluk, nefret vb gibi) destekler. Bu sayede daha anlamlı ve hedefe yönelik fotoğrafar çekebiliriz.
Amatör kullanımda ise Beyaz Ayarı’nın doğru kullanımı ile çektiğimiz fotoğrafardaki insan yüzleri, binalar, hayvanlar ve tüm konular doğru renklerde çıkarlar. Bu da daha iyi fotoğraf çekmemizde önemli bir adımdır. Kimse annesinin ya da eşinin yüzünün masmavi (ya da sapsarı) olduğu bir fotoğrafa bakmak istemez.
Fikret MEYDANCI
Merhaba,
Siteniz çok güzel; Başarılarınızın devamını dilerim!
1) 5000-6500 K Açık havada gün ışığı
6500-8000 K Kapalı gökyüzünde gün ışığı
9000-10000 K Bulutlu havada gün ışığı
yerine
5000-6500 K Kapalı gökyüzünde gün ışığı
6500-8000 K Bulutlu havada gün ışığı
9000-10000 K Açık havada gün ışığı
olması gerekmez mi?
2)Makaralı eski bir makinemde çektiğim çocuklarımın resimlerini bastırmak istiyorum. Kırmızı odada çalışma yapan bir arkadaşı tavsiye edebilir misiniz?
Saygılarımla.